Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2008

Ο φιλόσοφος Αναξίμανδρος στην Σπάρτη

Ο μεγάλος φυσικός φιλόσοφος Αναξίμανδρος από τη Μίλητο, μαθητής του Θαλή, που γεννήθηκε το 610 π.Χ. και πέθανε λίγο μετά το 546 π.Χ., διέμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα στη Σπάρτη. Εκεί τοποθέτησε στα ηλιακά ρολόγια της πόλης τον γνώμονα, που ο ίδιος επινόησε πρώτος, για να δείχνει τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες. (Ο γνώμων αποτελείτο από μια κάθετη ράβδο πάνω στο ηλιακό ρολόι. Πάνω σ'αυτό μπορούσαν να σχεδιαστούν τρεις ομόκεντροι κύκλοι: ο μικρότερος ήταν εκείνος τον οποίο άγγιζε η σκιά της άκρης της ράβδου, το μεσημέρι, κατά το θερινό ηλιοστάσιο. Ο μεγάλος κύκλος έδειχνε το χειμερινό ηλιοστάσιο, όταν η σκιά το μεσημέρι επεκτεινόταν στο ανώτερο σημείο. Ο μεσαίος κύκλος έδειχνε τις ισημερίες). Κατά την παραμονή του στη Λακεδαίμονα προέγνωσε μεγάλο σεισμό και προειδοποίησε τους κατοίκους να παραμείνουν τη νύχτα στο ύπαιθρο. Πράγματι λόγω του σεισμού καταστράφηκε σχεδόν όλη η πόλη (σημειωτέον ότι ο σεισμός αυτός δεν έχει σχέση με τον μεγάλο σεισμό του 464 π.Χ. κατά τον οποίο καταστράφηκε εκ νέου η πόλη και έδωσε την ευκαιρία στους είλωτες να εξεγερθούν). Ὲτσι μπορούμε να γνωρίζουμε πότε ο μεγάλος φιλόσοφος βρέθηκε στη Λακεδαίμονα, καθώς γνωρίζουμε το χρόνο που έγινε ο σεισμός αυτός, ήταν το έτος 550 π.Χ. και είναι ο πρώτος σεισμός της ελληνικής αρχαιότητας, τον οποίο αναφέρουν γραπτές πηγές.
Παραθέτουμε τα αποσπάσματα των αρχαίων πηγών που αφορούν τα προαναφερόμενα.
ΔΙΟΓΕΝΗ ΛΑΕΡΤΙΟΥ ΙΙ 1. Ἀναξίμανδρος Πραξιάδου Μιλήσιος ... εὖρεν δὲ καὶ γνώμονα πρῶτος καὶ ἔστησεν ἐπὶ τῶν σκιοθήρων ἐν Λακεδαίμονι, καθά φησι Φαβωρῖνος ἐν Παντοδαπῆι ἱστορίαι, τροπάς τε καὶ ἰσημερίας σημαίνοντα ...
ΚΙΚΕΡΩΝΑ de div. I 50, 112 ab Αnaximandro physico moniti Lacedaemonii sunt, ut urbem et tecta linquerent armatique in agro excubarent, quod terraemotuw instaret, tum cum et urbs tota corruit et monte Taygeto extrema montis quasi puppis avolsa est. Cfr. PLIN. N. H. II 191 et A 28. (μετάφραση: Ο φιλόσοφος της φύσης Αναξίμανδρος προειδοποίησε τους Λακεδαιμονίους να εγκαταλείψουν την πόλη τους και τα σπίτια τους και να περάσουν τη νύχτα οπλισμένοι στα χωράφια, επειδή σύντομα θα γινόταν σεισμός. Πράγματι, γκρεμίστηκε όλη η πόλη κι αποσπάστηκε η κορυφή του Ταϋγέτου σαν πρύμνη πλοίου).